UNFRIEND: Цахим орчинд хувийн нууцаа хамгаалах аргууд

ХЗДХЯ, Монгол улс дахь гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зөвлөл, ЦЕГ хамтран цахим гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх, таслан зогсоох UNFRIEND хөдөлгөөн улс орон даяар өрнөж байна. Энэ ажлын хүрээнд иргэд, олон нийтэд цахим орчинд хувийн мэдээллээ хэрхэн хамгаалах талаар дараах зөвлөмжүүдийг өгч байна. Цахим орчинд хувийн мэдээллийг маш олон аргаар олзолж авах боломжтой тулзөвхөн та өөрөө л хамгаалах бүрэн боломжтой юм. 

            Цахим орчинд хувийн мэдээллээ хамгаалах аргууд:

• Өөрийн имэйл хаяг, цахим хаягууд болон компьютер, гар утас, таблет зэрэг төхөөрөмжинд үргэлж нууц үг хийж байх. Нууц үгээ тохируулахдаа том, жижиг үсэг, тоо, тэмдэгт зэргийг оролцуулж хүчирхэг нууц үг бүтээх нь чухал ач холбогдолтой.
• Онлайн хаягруугаа нэвтрэхдээ хоёр нөхцөлт нэвтрэлтийг хэрэглэх /“twofactor authentication”/ нь гэмт этгээдэд өөрийн хаягаа алдхаас хамгаална.
• Өөр хүний гар утас, компьютер зэргийг ашиглан та цахим хаягруугаа орсон бол ашиглаж дууссаныхаа дараа заавал Sign out хийж гарч байх.
• Онлайнаар өөрийгөө ямар нэгэн газрын ажилтан гэж танилцуулсан үл таних этгээд танаас хувийн мэдээллээ өгөхийг шаардвал өгөхгүй байх.
• Тантай онлайнаар шинээр танилцсан этгээд хувийн мэдээлэл болон зураг, бичлэг зэргийг солилцох санал тавьсан тохиолдолд бүү зөвшөөр. Таны хувийн мэдээллийг ашиглан таныг заналхийлж болзошгүй юм.
• Таны найзын онлайн хаягыг эсвэл түүнтэй төстэй хаягыг гэмт этгээд ашиглан тантай харилцаж танаас яаралтай мөнгө зээлэхийг гуйж болзошгүйг үргэлж санаж гар утас болон бусад хэрэгслээр холбогдох баталгаажуулж байх.
• Фэйсбүүк, инстаграм зэрэг олон нийтийн сүлжээний өөрийнхөө мэдээлэл харагдах тохиргоог Friends only болгож өөрчлөх. Public буюу нийтэд ил харагдахаар тохиргоотой нийтлэл нийтлэхгүй байх.
• Интернет орчинд өөрийн хувийн мэдээлэл агуулсан текст, зураг, бичлэг болон файлыг аль болох нийтлэхгүй байх.
• Веб сайтуудад зочилохдоо холбоос хаягыг сайтар харж байх. Ойролцоо үг бүхий нэртэй хуурамч сайтруу нэвтэрч байж болзошгүйг анхаар. Https хамгаалалт байгаа эсэхийг шалгаж байх.
• Имэйл хаягаар ирсэн хавсралт файлуудыг шаардлагагүй тохиолдолд нээж үзэхгүй байх.
• Өөрийн ашигладаг компьютерт үргэлж вирусны эсрэг програм хангамж суулгаж байх.